آشنایی با آسپرین گیاهی

آشنایی با آسپرین گیاهی

درخت بید با نام علمیL. Salix alba یکی از درختان سریع الرشد و نسبتا مقاوم به شرایط محیطی مختلف است که از برگ­ها و پوست تنه­ی آن به عنوان آسپرین گیاهی استفاده می­شود. این گیاه از قدیم به خاطر داشتن خاصیت ضدتب، بی­حس کنندگی درد، ضد التهاب و کاهش دهنده تورم در کشورهای اروپایی مورد استفاده قرار می­گرفته است. سودمندی و اثر این گیاه به خاطر وجود ترکیبات فنولی همچون سالیسین می­باشد که این ماده در بید پیش ماده­ی سالیسیلیک اسید می­باشد و در ساختن آسپرین، مهمترین نقش را بازی می­کند. جالب است بدانیم که این گیاه در مقیاس وسیعی در ایرلند، اسکاتلند و کشورهای اسکاندیناوی کشت می­شود.

مشخصات گیاه

بید (Salix alba L., Salicaceae) از درختان دولپه­ای­ بومی اروپا، آسیای مرکزی و آسیای غربی است. در جنس بید، 300 الی 400 گونه در سرتاسر جهان وجود دارد. شاید علت پراکنش گسترده­­ی آن، تلاقی­های بین گونه­ای فراوانی است که در این جنس رخ داده است. بید، گونه­ای بوته­ای یا درختی بوده که بر اساس شرایط اقلیمی ریخت­های متفاوتی از خود نشان می­دهد تا جایی که بر اساس تحقیقات مشخص شده که کوچکترین گونه آن ارتفاعی در حدود 4 سانتیمتر داشته و در کوه­های هیمالیا رشد می­کند. بلندترین گونه بید که در شمال غرب کانادا و آلاسکا می­روید ارتفاعی در حدود 37 متر دارد.

الگوی رشدی بید متقارن، صاف و بدون زاویه است. البته در اکثر بیدها می­توانیم رشد طوقه­ای بید را مشاهده کنیم. در ارقام دیگر بید همانند رقم مجنون الگوی رشد تک­تنه­ای مشاهده می­شود. بید مجنون را روی پایه­های وحشی بید سفید پیوند می­زنند.

 

 

سرعت رشد بید بسیار بالا می­باشد. به طوری که به طور متوسط هر سال در حدود 150 سانتی‌متر (در بعضی گونه­ها تا 450 سانتی‌متر) بر ارتفاع آن افزوده می­شود. بافت این گیاه نرم و چشم نواز بوده و برگ­ها متناوب، ساده و دارای دندانه­های ظریف با رگبندی دو طرفه می­باشند. این گیاه خزان کننده بوده و طول برگ آن از 5 الی 20 سانتی­متر و پهنای آن تا 5 سانتی­متر متغیر است. رنگ برگ بید سبز بوده و در زمان ریزش زرد می­شود.

گلدهی بید در اوایل بهار قبل از رشد برگ­ها رخ داده و رنگ گل­ها، زردرنگ است. به همراه گل­ بافت­های ابریشمی نرم بسیاری دیده می­شود. گل­آذین در این گیاه از نوع کاتکین، نقره­ای رنگ و طولی در حدود 3 الی 7 را دارا است. این گیاه از نظر جنسی دو پایه بوده و گل­های نر و ماده به صورت مجزا روی دو درخت مجزا قرار دارند. در واقع گل­های آن تک جنسی هستند. شاتون­های نر بالغ، زرد رنگ بوده و به راحتی گرده­های خود را رها می­کنند ولی شاتون ماده در زمان بلوغ، سبز رنگ هستند. میوه، کپسول کوچکی به طول 5 الی10 میلیمتر بوده و حاوی تعداد زیادی بذور ریز جاسازی شده در موهای کتانی نرم و ریز می­باشد. اندازه بذور کوچک بوده و در حدود 2/0 سانتی­متر است. میوه دارای پوشش خشک و سختی می­باشد که رنگ آن پس از رسیدن، قهوه­ای شده و بسیار جاذب موجودات وحشی است.

پراکنش بذور بید از طریق باد، آب و گاهی از طریق عوامل انسانی صورت می­گیرد. شاخه­ها بدون خار و در نوع مجنون شاخه­ها آویزان هستند. گیاه بید در اوایل رشد نیاز به هرس دارد تا ساختاری قوی پیدا کند. این درخت به علت اتصالات ضعیفی که در شاخساره­ها دارد، مستعد شکسته شدن در اثر وزش باد می­باشد. رنگ شاخساره در گونه‌های درختان بید متنوع است ولی در کل رنگ شاخساره­های سال جاری قهوه­ای بوده و ضخامت آنها بسیار کم است و بسیار سریع رشد می­کنند.

به علت سطحی بودن ریشه­ها، بید تحمل متوسطی به شرایط خشکی داشته و تحت تاثیر کاهش رطوبت خاک قرار می­گیرد. عمق مناسب برای توسعه ریشه در بید تا 60 سانتی‎متر می­باشد. ریشه­ها به شرایط ماندابی حساس بوده و باید مراقب بود تا خاک محل کشت و کار این گیاه زهکشی مناسبی داشته باشد. معمولا ریشه­ها گسترده بوده و در سه مرحله از تنه فاصله می­گیرند و در نهایت تا نزدیکی­های سطح زمین می­آیند. بید بایستی در مکان­های باز کاشته شود تا فضای لازم برای رشد و گسترش وجود داشته باشد.

 

 

رشد بید در اوایل فروردین شروع شده و تا اواسط مهر ادامه می­یابد. در طول این دوره گیاه به طور متوسط در شرایط مساعد روزی 2 الی 3 سانتی‌متر رشد می­کند. بید رشد گسترده­ای داشته و شاخه­ها برای رسیدن به نور ارتفاع می­گیرند و در طول رشد خود، برگ­های زیادی تولید می­کنند. از اواخر آذر تا اوایل فروردین بیدها در خواب زمستانه بوده و این زمان فرصت مناسبی برای برداشت قلمه آنها می­باشد.

مواد موثره

مهمترین مواد مورد استفاده از درخت بید در پیکر رویشی آن قرار دارد و معمولا مواد موثره آن را از برگ، شاخه‌های جوان و پوست استخراج می­کنند. از مهم‌ترین این ترکیبات می­توان به ترکیبات گلیکوزیدی مثل سالیسین و ترکیبات فنولی مثل فلاونوئیدها (کورستین و تانن­ها) اشاره کرد. سودمندی این گیاه به خاطر وجود ترکیبات فنولی مثل سالیسیلات­ها همانند سالیسین می­باشد. این ماده در ساخت آسپرین مهمترین نقش را بازی می­کند. سالیسیلیک اسید اولین ترکیب جدا شده از بید می­باشد.

کیفیت مواد موثره گیاهان دارویی ارتباط تنگاتنگی با نوع رقم کشت شده دارد. لذا جهت استخراج بالاترین کیفیت ترکیبات ثانویه بایستی از ارقام اصلاح شده برای کشت و کار استفاده کرد. در بررسی­های صورت گرفته مشخص شد رقم Salix myrsinifolia salisb دارای بیشترین میزان سالیسیلات در بین ارقام بید می­باشد.

پانون (2009) تاثیر مالچ پاشی و کوددهی را روی عملکرد سالیسیلات، بیوماس گیاهی و غلظت ترکیبات فنولی موجود در برگ­های کلون­های متفاوتی از بید که در شرایط کشتی متفاوتی کشت شده بودند بررسی کرد. او به این نتیجه رسید که تفاوت­ معنی­داری در میزان ترکیبات فنولی برگ­ها، میزان سالیسیلات­ها و عملکرد بیوماس در کلون­های مختلف گیاهی وجود دارد. نتایج نشان داد میزان سالیسیلات و عملکرد بیوماس در استفاده از مالچ­ پلی­اتیلن به شدت افزایش یافته بود ولی افزایش در کلون­های مختلف متغیر بود. همچنین کوددهی (150کیلوگرم کود ازته در هکتار) در مقایسه با مالچ پاشی افزایش عملکرد کمتری نشان داد. آنالیز ترکیبات فنولی نشان داد که غلظت اسید کلروجینیک، میزان کل سینامیک اسید و تانن­های محلول در استفاده از مالچ نسبت به بیدهایی که بدون استفاده از مالچ رشد داده شده بودند افزایش یافته بود. همچنین غلظت­ دی گلوکوزید سالیسیل الکل ، سالیسین، دیس آلیکورتین یک، دیس آلیکورتین دو، اسید کلروجینیک کل، کل فلاونوئیدها در شرایط کوددهی افزایش یافته بود. درنتیجه روش­های کشت تاثیری در افزایش غلظت سالیسیلات­ها ندارند اما به خاطر افزایش بیوماس گیاهی میزان سالیسیلات­ها افزایش می­یابند.

نیازهای اکولوژیکی

بید اگر چه در اقلیم­های متفاوتی توانایی رشد دارد ولی این رشد تحت تاثیر شرایط آب و هوایی قرار می­گیرد. بهترین شرایط برای رشد گیاه بید، آب و هوای مدیترانه­ای با آفتاب کافی می­باشد. نیاز آبی این گیاه بالا می­باشد. ریشه­های این بید به شرایط غرقابی حساس بوده و در این شرایط از بین می­روند. تحت شرایط نامساعد آبی، میزان عملکرد این گیاه تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. ریشه­ی این گیاه به خاک­های لومی رسی علاقه­ی بسیاری دارد و در این خاک­ها بهترین رشد را دارد. برای رشد بید، زهکش خاک باید مناسب باشد. پی اچ مناسب برای این گیاه 5/4 الی 5/7 می­باشد. میزان هوموس خاک تاثیر مستقیم روی غلظت مواد موثره نداشته ولی میزان تولید این مواد را از طریق افزایش تولید بیوماس گیاهی افزایش می­بخشد.

ضخامت خاک سطح­الارض برای بید باید در حدود یک الی یک و نیم متر باشد تا ریشه­ها به راحتی بتوانند گسترش یابند. در صورت سنگین بودن خاک، ریشه­ها دچار خفگی شده و قدرت رشد خود را از دست می­دهند. در این صورت علاوه بر امکان رشد ضعیف گیاه، ممکن است با کمترین وزش باد گیاه از خاک در آید. در خاک­های سنگین بعد از مدتی رشد متوقف شده و برگ­ها زرد شده و گیاه خشک می­شود. درجه حرارت خاک برای رشد اولیه در اوایل بهار برای این گیاه مهم است و در دماهای پایین تر از نرمال از رشد این گیاه کاسته می­شود.

میزان تحمل این گیاه به سرما در حدود منفی 23 درجه می­باشد و گیاه نسبتا مقاومی به سرما است. حداقل نیاز سرمایی این گیاه در حدود 100 روز می­باشد. این گیاه علاقه شدیدی به نور دارد. البته می­تواند در مکان­های نیم سایه به رشد خود ادامه دهد ولی چون میزان مواد موثره این گیاه رابطه نزدیکی با میزان نور دریافتی دارد، معمولا در کشت و کارهای وسیع جهت استخراج مواد موثره، آن را در فضاهای باز می­کارند.

تحمل این گیاه به نمک­های محلول خاک خیلی کم است. همچنین، تحمل این گیاه به خاک­های آهکی هم پایین است. تراکم کشت برای این گیاه در حدود 680 الی 1200 درخت در هکتار توصیه می­شود.

عناصر غذایی مورد نیاز

بیدها با رنج وسیعی از شرایط خاکی سازگار هستند و بدون نیاز به کودهای بارور کننده به راحتی می­توانند با شرایط معمول استقرار یابند. در تحقیقی که بر روی بیدها انجام گرفت، تاثیر کود ازته به میزان 150 کیلوگرم در هکتار بر روی عملکرد رویشی گیاه موثر بود ولی غلظت کل مواد موثره را افزایش نداد. همانطور که اشاره شد بایستی مراقب باشیم که بید به خاک­های آهکی حساس می­باشد و از بکارگیری کودهایی که باعث افزایش حلالیت کلسیم می­شوند استفاده نگردد.

آماده­سازی خاک

در خاک­هایی که بید کشت و کار می­شود باید زمین در 2 الی 3 سال اول عاری از علف هرز باشد و بافت خاک سنگین نباشد تا ریشه به راحتی بتواند در خاک نفوذ کند. خاک باید رطوبت را به اندازه کافی در خود حفظ کند و از زهکش مناسبی نیز برخوردار باشد. بافت خاک نیز باید به گونه­ای باشد تا تهویه خاک به راحتی صورت بگیرد.

در کشت و کار بید، آماده­سازی زمین بستگی به سطح زیر کشت دارد. در 2 الی 3 سال اول کشت بید، علف­های هرز باید کنترل شود تا قلمه­ها به راحتی در خاک استقرار یابند. اگر مقیاس کشت و کار زیاد باشد، معمول­ترین عمل سم­پاشی محل با علف­کش­های تماسی برای پهن برگ­ها در اواخر تابستان می­باشد. همچنین شخم 30 سانتی‌متری همراه با دیسک در بهار جهت شکستن کلوخ­ها ضروری است. اگر کاشت در مقیاس­های کوچکتر صورت بگیرد، شخم 30 سانتی‌متری به همراه استفاده از ورق­های پلاستیکی یا پوشش­های پلی­اتیلنی نفوذپذیر برای آب کفایت می­کند. با استفاده از پوشش­های پلی­اتیلنی محیط کشت، قلمه­ها در بهار گرم و در تابستان مرطوب خواهد بود.

 

تاریخ و فواصل کاشت

بهترین زمان برای کاشت بید اواسط بهمن تا اواخر فروردین می­باشد البته در صورت یخ­زدگی زمین این کار بایستی به تعویق بیفتد.. کاشت در پائیز خطر پوسیدگی قلمه­ها را به دنبال خواهد داشت. همچنین کاشت دیرهنگام در بهار سبب آسیب رسیدن به گره­های ریشه (منشا تولید ریشه) می­شود. فواصل کشت بیدها به واریته، اندازه قلمه، روش مبارزه با علف­های هرز و چگونگی برداشت بستگی دارد. به طور کلی در نزدیکترین فاصله از 25×25 سانتیمتر برای تولید بیوماس بیشتر گیاهی تا 150×150 سانتی‌متر برای تولید دسته کریکت و دسته بیل می­تواند متغیر باشد. در واقع فاصله کاشت بسته به هدف و استفاده­ای که می­شود، متغیر است. به عبارت دیگر ترکه­های طویل و ضخیم (ارقام بلندتر یا بادشکن­ها) نیاز به فاصله بیشتری در حدود 60 تا 90 سانتی‌متر بین گیاهان دارند. فاصله بین دو ردیف از 90 تا 120 سانتی‌متر می­تواند متغیر باشد.

روش کاشت

مرسوم‌ترین روش کاشت بید، استفاده از قلمه می­باشد. در این روش نیازی به داشتن خزانه نیست و معمولا قلمه­های مورد نیاز را از سال قبل آماده می­کنند و در انبارهای مخصوص به مدت چند ماه نگهداری می­نمایند. طول قلمه­ها باید بین 250 تا 300 میلی‌متر باشد و قلمه­ها به محض دریافت باید سریعا کاشته شوند. در صورت فراهم نشدن شرایط کاشت در زمان مناسب، باید آنها را در سردخانه انبار کرد تا بعدا کشت شوند. به[P1] یاد داشته باشیم که هر چه کاشت بعد از دریافت قلمه­ها سریعتر باشد، بهتر است. قلمه­ها به صورت عمودی در داخل زمین قرار داده می­شوند و باید دقت شود که کج نشوند. اگر خاک محکم یا سفت باشد می­توان از مته برای سوراخ کردن زمین استفاده نمود. به طور اساسی باید سعی شود در زمان کاشت آسیبی به پوست قلمه­ها نرسد. پس از کاشت باید خاک دور قلمه­ها را سفت کرد و اطمینان حاصل نمود که جوانه­های آنها بیرون از خاک است. تعداد جوانه­های بیرون از خاک می­تواند در حدود 2 الی 3 عدد باشد و حداقل ارتفاع قرار گرفته در زیر خاک باید 30 سانتیمتر باشد.

کشت و کار بید از طریق قلمه زمانی باید باشد که قلمه­ها در خواب باشند. دقیقا پس از اینکه برگ­ها ریزش کرده و بعد از اینکه شیره گیاهی شروع به تولید شدن کرد[P2] . برای اینکه قلمه­ها فرصت کافی داشته باشند تا ریشه­های خود را قبل از برگ­ها تولید بکنند باید آنها بین دی تا اوایل فروردین کشت شوند. پس از آماده­سازی زمین، با استفاده از یک طناب در فواصل تعیین شده اقدام به حفر گودال در زمین و کاشت قلمه­ها می­کنند.

مراقبت و نگهداری

مراقبت­های پس از کاشت در بید در چند اصل خلاصه می­شود:

• هرس کردن (کف بر کردن)
• مبارزه با علف­های هرز
• مبارزه با آفات و بیماری­ها

در سال اول، رشد گیاه بسیار سریع است و در آخر فصل بوته­های بید در هم فرو می­روند که در این صورت می­توان برای اطمینان از سلامت کشت، تعدادی از آنها را با برداشت صحیح مورد استفاده قرار داد. در اواخر سال اول رشد برای افزایش تحریک رشد ریشه و افزایش رشد جوانه­های جانبی، درخت را از ارتفاع 10 الی 15 سانتیمتری کف بر می­کنند.

علف­های هرز در کشت و کار گیاه دارویی بید بدین صورت تعریف می‌شوند: هر گیاهی که باعث کاهش تعداد شاخه­ها و ترکه­های بید شود علف هرز نام دارد. گیاهانی مثل گزنه که رشد سریعی در بهار دارند باعث کاهش تعداد شاخه­ها و کاهش رسیدن نور به بیدها می­شوند. از سایر گیاهانی که به عنوان علف هرز در پرورش بید مطرح هستند می­توان به تمشک جنگلی و نیلوفر صحرایی اشاره کرد.

برای کنترل علف­های هرز می­توان از این سه روش استفاده کرد:

• سم پاشی با علف­کش­های فعال، زمانی که ترکه­های بیدها در خواب هستند.
• وجین کردن علف­های هرز با دست یا چنگک
• مالچ­پاشی با ارگانیک[P3] متر (مواد آلی مخصوصی مانند کود حیوانی،‌ چوب خرد شده و کاه و کلش): بهترین زمان قبل از کاشت می­باشد. در این روش باید مراقب بود که افزودن مواد آلی به عنوان مالچ ممکن است باعث تسریع در رشد علف­های هرزی مانند گزنه نشود. در ضمن باید نسبت کربن به نیتروژن (C/N) را نیز مد نظر داشته باشیم.

 

برداشت محصول

برداشت محصول در کشت­های کوچک با دست و ابزار آلات کوچک ولی در کشت­های وسیع با کمباین­های مخصوص صورت می­گیرد. پوست به عنوان منبع ترکیبات دارویی از شاخه­های درختان 3 الی 5 ساله در بهار برداشت می‌شود. برداشت معمولا هر دو سال یک بار صورت می­گیرد. دو سال بعد از کف بر کردن، عملکردی در حدود 20 تن در هکتار بدست می­آید. در جدول زیر برنامه کلی داشت و برداشت گیاه دارویی بید را مشاهده می­کنید.

عملیات کشاورزی	زمان	سال
سم پاشی گراس­ها و علف­های هرز با گلایفوسیت	اسفند تا فروردین	سال اول
شخم و دیسک زدن زمانی که گراس­ها و علف­های هرز از بین رفته­اند	اسفند تا فروردین
تهیه قلمه مناسب و بسترسازی	اسفند تا اردیبهشت
کاشت بید، استفاده از علف­کش­های پیش از سبز شدن و استفاده از حشره کش­ها	اسفند تا خرداد
کف بُر کردن بیدها و سم پاشی با علف­کش­ها	بهمن تا اسفند و فروردین
در این فصل منتظر رشد هستیم		سال دوم
برداشت هر دو سال یکبار		سال سوم تا سال 25

برداشت در بید برای سه منظور انجام می­گیرد که عبارتند از: برگ که حاوی مواد و ترکیبات فنولی می­باشد، شاخه­ها و پوست درخت بید که حاوی گلیکوزید سالیسین می­باشد. در روش­های جدید تمام گیاه را به غیر از ریشه برداشت می­کنند و آن را به صورت پودر درآورده یا خشک می‌کنند و یا مواد موثره آن را استخراج می­کنند.

خشک کردن

خشک کردن یکی از مهمترین روش­های حفاظت از مواد موثره گیاه بید است. چرا که فعالیت‌های میکروبی را محدود کرده و اثر آنزیم­ها را مانع می­شود. محصور کردن در هوای خشک یکی از روش­های سنتی برای خشک کردن گیاهان دارویی می­باشد در این روش باید دما در حدی برای گیاه باشد که آسیبی به مواد موثره آن وارد نشود. فرایند خشک کردن سنتی، آرام و آهسته می­باشد و جزو فرایندهای متابولیکی طولانی مدت است. چنین فرایندهایی ممکن است باعث کاهش کیفیت مواد موثره و تغییر در رنگ آنها شوند.

از سایر روش­ها می­توان به خشک کردن با سینی (Tray-drying)، خشک کردن در آون (Oven-drying) و فریز درایر (Freeze-drying) اشاره کرد.

خشک کردن برگ­های بید در دمای 60 تا 80 درجه سانتی­گراد منجر به قهوه­ای شدن مواد استخراجی در مقایسه با خشک کردن برگ­ها در فریز درایر می­شود. این تغییرات ناشی از شکل گیری کوئینن (Quinone) و تجزیه ترکیبات فنولی در اثر دمای بالا است.

هاربورن (2009) نشان داد بهترین روش برای خشک کردن برگ­ها و پوست بید از بین روش­های خشک کردن با سینی، آون، فریز درایر و خشک کردن در دمای بسیار بالا، خشک کردن با روش سینی در دمای پائین می­باشد. در این صورت هیچ اثر سوئی روی ترکیبات فنولی، رنگ و کیفیت مواد استخراجی دیده نمی­شود.

خشک کردن ساقه­ها در بید بدین صورت است که ابتدا بین آبان و فروردین ماه، برداشت صورت گرفته و در طول انبارداری تا مرداد محتوای رطوبت توده شاخه­ها به حدود 1 الی 2/0 تا 3/0 کیلوگرم در ماده خشک که نزدیک به رطوبت متعادل است کاهش می­یابد. برای خشک کردن شاخه­های بید، بهترین روش جمع­کردن شاخه­ها به صورت توده و کپه­های بزرگ است که حتی نیاز به پوشش هم ندارد. تحقیقات نشان داده است که این روش کم هزینه­ترین روش خشک کردن شاخه های بید است.

 

خواص درمانی و کاربردها

استفاده از خواص درمانی بید به 2500 سال پیش از میلاد مسیح برمی­گردد. برای مثال پزشکان چینی از پوست درخت بید برای تسکین درد استفاده می­کردند. هیپوکراتس 400 سال قبل از میلاد پیشنهاد کرد جویدن پوست درخت بید، تب را پائین آورده و درد را کاهش می‎دهد. 500 سال بعد شخص دیگری پوست درخت بید را جهت کاهش التهاب بیمارانش تجویز کرد. بعد از آن، ایرانیان بودند که پوست این درخت را جهت درمان درد مفاصل و نقرس استفاده کردند تا اینکه در قرن 17 دانشمندان متوجه شدند که پوست، بذر و برگ درخت بید برای درمان قطع خونریزی، رفع قی، آشفتگی، تحریک دفع ادرار، رفع زگیل، روشن نمودن پوست بدن و از بین بردن لکه­های پوستی مفید است. جوشانده برگ‌های آن برای تسکین حرارت جنسی مفرط در مردان و زنان کاربرد دارد.

کولپیپر اثبات کرد که عصاره پوست بید از تب مالاریا جلوگیری می­کند. در سال 1763 انجمن رویال اروپا این ادعا را تائید کرد ولی بعدها این نظریه توسط دانشمندان اروپایی و آمریکایی رد شد. در سال 1828 شیمیدانان آلمانی ماده فعال پوست بید را استخراج کردند. از آنجا که نام لاتین بید، سالیکس (Salix) بود ترکیب جدید را سالیسین نامیدند. سالیسین، گلیکوزیدی پودری یا کریستالی سفید رنگ بوده که قابلیت انحلال در آب و الکل را دارا می­باشد. در حال حاضر از مواد استخراجی پوست بید داروهای زیر تولید می­شود:

• قطره آنتی میگرن: این دارو از حملات عصبی و سر دردهای مزمن جلوگیری می­کند.
• کپسول حاوی مواد استخراجی پوست درخت بید که حاوی 15 درصد سالیسین می­باشد.
• ترموکات­ها: این دارو جهت کاهش وزن استفاده می­شود این دارو چربی بدن را می­سوزاند. هدف این دارو بالا بردن فعالیت متابولیکی بدن است.

 

آفات

در کشت و کار گیاه دارویی بید می­توان آفاتی از قبیل سوراخ کننده­ها (Borers[P4] )، شته­ها، کرم صدپا و کرم برگ خوار مشاهده کرد.

 

بیماری‌ها

در کشت و کار گیاه دارویی بید می­توان به بیمارهایی از قبیل پوسیدگی ریشه و گال طوقه اشاره کرد. برای درمان این عارضه ها باید گیاهان آلوده را حذف کرد و سوزاند و تا دو سال نباید در آن منطقه بید کاشت.

جرب (اسکب) (Willow scab): در این عارضه پوست بید زخم می­شود یا پوست پوست می­شود. این عارضه باعث مردن برگ­های جوان شده و در یک مدت کوتاه بعد از مبتلا شدن، قارچ ها وارد ترکه­ها شده و شاخه­های جوان خشکانده و باعث شانکر می­شوند.

از سایر بیماری­های شایع در گیاه دارویی بید می­توان به سوختگی (بلایت) (Physalospora miyabeana) اشاره کرد. جهت مبارزه با این بیماری باید شاخه­های آلوده هرس شده و از ارقام مقاوم به این عارضه استفاده شود.

شانکر سیاه به عنوان بیماری دیگر بید باعث ایجاد لکه­های قهوه­ای تیره روی برگ­ها می­شود. در این عارضه زخم ایجاد شده خاکستری کم رنگ بوده با حاشیه­های سیاه رنگ روی شاخه­ها و ترکه­ها همراه است. راه مبارزه با این عارضه هرس شاخه­های آلوده و کشت ارقام مقاوم می­باشد.

سفیدک پودری و زنگ از دیگر بیماری­های شایع در گیاه دارویی بید می­باشند. زنگ باعث ایجاد لکه­های زرد رنگ روی سطح پائینی برگ­ها می­شود. اگر آلودگی با زنگ شدت زیادی داشته باشد، برگ­ها دفرمه شده و گود می­افتند.

نویسنده مقاله: مهدی قنبری کارشناس گیاهان دارویی مهدی زینالی دانشجوی دکتری داروسازی

منابع مورد استفاده

ترکمنی، ج. 1384. اندازه گیری سالیسین پوست و برگ درختان بید (Salix alba) به روش اسپکتروفوتومتری در استان گیلان ،1384. پژوهش و سازندگی (منابع طبیعی) ،72.

• Julkunen-Tiitto, R., 1989. Phenolic constituents of Salix: A chemotaxonomic survey further finishes species. Photochemistry, 28: 1115-1125.
• Chuk, M., Michael, C. and Krebs, C.J., 2005. Residual effects of NPK fertilization on shrub in a Yukon boreal forest. Canadian Journal of botany, NRG Research Press, 83.
• Elowson, S., 1999. Willow as a vegetative for cleaning of polluted drainage water from agricultural land. Biomass and Bioenergy, 16: 281-290.
• Gigler, J.K., 2000. Natural wind drying of willow stems. Biomass and Bioenergy, 19: 153-163.
• Gilman, E.F. and Watson, D.G. Salix spp.: weeping willow. UF. ENH-734.
• Guidi, W. 2007. Bark content estimation in poplar (Populus deltoids L.) short-rotation coppice in central Italy. Biomass and Bioenergy, 32: 518-524.
• Harbourne, N., 2009. Effect of drying methods on the phenolic constituents of meadowsweet (Filipendula ulmaria) and willow (Salix alba). LWT-Food scince and Tecnology, 42:1468-1473.
• Jyrki, H., 2009. Long-term biomass production and nutrient uptake of birch, elder and willow plantation on cut-away peat land. Biomass and Bioenergy JSSN, 87: 1197-1211.
• Kopp, R.F., 2001. Willow biomass production during ten successive annual harvests. Biomass and Bioenergy, 20: 1-7.
• Martin, P.J. and Stephens, W., 2006. Willow growth in response to nutrient and moisture on a clay landfill cap soil.: water use. Bio resource Technology, 97: 449-458.
• Mead, D.J., 2005. Opportunities for improving plantation productivity how much? How quickly? How realistic?. Biomass and Bioenergy, 28: 249-266.
• Paunonen, R., 2009. Salicylate and biomass yield and leaf phenolic of dark-leaved willow (Salix myrisinifolia salisba) clones under different cultivation methods after the second cultivation cycle. Industrial crops and products, 29: 261-268.
• Pistocchi, C., 2007. Water requirements of poplar and willow vegetation filters grown in lysimeter under mediterranean condition: Results of the second rotation. Land lab-scholar superior S. Anna via S. cecilia, 3:56127-Pisa.
• Vandecasteele, B., 2002. Cadmium and zinc uptake by volunteer willow species and elder rooting in polluted dredged sediment disposal sites. The science of the Total Environment, 299: 191-205.
• Wilkenson, J.M., Evans, E.G., Bilsborrow, E.J., Wright, C., Hewison, W.O. and Pilbeam, D.J., 2007. Yield of willow cultivars at different planting densities in a commercial short rotation coppice in the north of England. Biomass and Bioenergy, 31: 469-474.

---